Subskrypcja jako model biznesowy – przyszłość przemysłu 4.0?

Na czym polega model subskrypcyjny?

Subskrypcja jako model biznesowy jest konstruowana w oparciu o powtarzającą się sprzedaż produktu lub usługi. Oferent zyskuje w ten sposób stały, comiesięczny (lub coroczny) dopływ gotówki. Wzorcowym przykładem, choć ze świata „pozadigitalowego” były np. prenumeraty czasopism. Ba, Jason Pressman na łamach Forbesa zaznacza, że subskrypcja była obecna na rynku już… w XVII wieku! W takim modelu sprzedawano m.in. rzeczone gazety czy mapy.

Ponieważ klient ma możliwość zrezygnowania z usługi po zakończeniu okresu rozliczeniowego (co sprawia, że również odbiorcy tak cenią sobie ten model), kluczowym czynnikiem sukcesu modelu subskrypcyjnego jest utrzymanie klientów (customer retention).

Rodzaje modeli subskrypcyjnych

Możemy wyróżnić trzy główne rodzaje modeli subskrypcyjnych, które są wykorzystywane przez przedsiębiorstwa przemysłu 4.0. To SaaS, XaaS oraz gospodarka współdzielenia. Poniżej znajdziecie krótkie wyjaśnienie każdego z nich.

1. Model SaaS

SaaS, czyli Software as a Service to najbardziej popularny rodzaj modelu subskrypcyjnego. Jego podstawowym założeniem jest zastąpienie jednorazowej sprzedaży, np. oprogramowania, bieżącym dostępem do usługi.

Klient płaci za nią cyklicznie, w ustalonych okresach rozliczeniowych, otrzymując w zamian stale aktualizowany program. Poza elastycznością płatności, zyskuje on zatem dostęp do bezpiecznego i dostosowanego do bieżących standardów rozwiązania. W świecie przemysłu 4.0 jednym z najciekawszych przykładów tego modelu jest firma Aveva.

2. Model XaaS

Model XaaS (X as a Service) poszerza opcję SaaS-ową. Jako usługę traktujemy w nim bowiem wszystko – od oprogramowania, przez pamięć komputerową (system Storage as a Service), pulpit (Desktop as a Service) czy sieć (Network as a Service).

Wówczas odbiorca zyskuje czasowy dostęp do określonego obszaru działalności (jak np. marketingu) czy elementu oprogramowania i hardware’u oferenta (rzeczona pamięć czy pulpit), rozliczając się z nim w identyczny sposób, jak w przypadku modelu SaaS.

3. Gospodarka współdzielenia (sharing economy)

Modele związane z sharing economy rewolucjonizują nie tylko przemysł 4.0, ale i współczesną gospodarkę w ogóle. Któż z nas nie miał bowiem okazji skorzystać swego czasu z Airbnb, Ubera czy Taxify?

To właśnie te firmy zyskały najwięcej na rewolucji sharing economy. Bazują one bowiem na szybko rosnącym trendzie „dostępu” do usługi (np. transportowej) zamiast kupowania danego dobra na własność (np. samochodu). Umożliwiają także wykorzystywanie rzadko używanych dóbr, jak np. samochód, który przez znaczną część doby, stoi przecież na parkingu czy w garażu.

Jednocześnie gospodarka współdzielenia sama w sobie zawiera kilka istotnych wymiarów modeli biznesowych. Wyróżniono ich aż 5, wskazując na mnogość opcji konstruowania modeli subskrypcyjnych przez organizacje[1]:

• Technologia – niektóre przedsiębiorstwa wykorzystują technologię jako podstawę swojego działania (np. Uber, bazujący na łączeniu użytkowników), inne zaś jako narzędzie wspierające (np. crowdfunding, w którym transakcje realizowane są offline).
• Transakcje – sharing economy zakłada zarówno warianty rynkowe, jak i działania zupełnie bezpłatne, przydatne np. w strategiach CSR-owych firm.
• Wspólne zasoby – tutaj możemy wyróżnić trzy modele – optymalizowanie nowych zasobów (np. car sharing), wykorzystywanie nieużywanych zasobów (np. narzędzi, które nie są już wykorzystywane w działalności danej firmy) oraz wykorzystywanie nieużywanych zapasów (raczej poza przemysłem 4.0 – mogą być to np. ubrania z poprzedniej kolekcji modowej).
• Model zarządzania – od struktury korporacyjnej aż do firm bazujących w dużej mierze na kapitale podwyższonego ryzyka (venture capital).
• Typ platformy – B2B, B2C, a także model „koleżeński”, tj. P2P, charakterystyczny np. dla Ubera, Airbnb czy Task Rabbit.

---

[1] Kohen B. (2016), Making Sense Of The Many Business Models In The Sharing economy, www.fastcompany.com/3058203/making–sense–of–the–many–business–models–in–the–sharing–economy (data dostępu: 18.01.2018)