Jak zbudować mapę drogową do Przemysłu 4.0?

Około 30% badanych menedżerów nie jest zainteresowanych otoczeniem rynkowym i koncentruje się na bieżących zadaniach operacyjnych. Ich postawa wyraża się słowami: „Nie słyszałem. Nie mam czasu”. Druga, najliczniejsza grupa (45%) to menedżerowie, którzy spotkali się z ideą Przemysłu 4.0, najprawdopodobniej przyniesioną do firmy przez współpracowników, ale na razie mają za dużo bieżących spraw operacyjnych. Wyraża się to słowami: „Słyszałem. Nie mam czasu”.

Trzecia grupa (ok. 20%), już dość świadomych menedżerów, rozumie szanse i zagrożenia, pracuje wspólnie z zespołem nad koncepcją. Dobrze pasuje tutaj stwierdzenie: „Słyszałem, rozumiem. Pracujemy nad koncepcją”.

Kolejna grupa jest dość dobrze przygotowana na przyjście Czwartej Rewolucji. Z jednej strony mamy zaangażowanie menedżerów w uruchomienie programów inwestycyjnych i strategiczne umocowanie inicjatywy, z drugiej strony – zaangażowanie zespołów w pracę koncepcyjną i wdrożeniową. W Polsce w praktyce są to oddziały międzynarodowych grup produkcyjnych z kapitałem niemieckim, włoskim lub skandynawskim. Postawę można zobrazować słowami: „Mamy mapę drogową. Zaczynamy pierwsze projekty”. Jest to grupa nieliczna – około 5% firm. Poniżej wskazujemy, jak taka mapa drogowa powinna wyglądać.

Krok 1. Autorefleksja – gdzie jesteśmy?

Gdy już przekonamy menedżerów, warto odpowiedzieć sobie na pytanie: „W którym miejscu na drodze wiodącej do Przemysłu 4.0 się znajdujemy?”. Najlepiej zilustrować to na przykładzie firmy produkcyjnej, która chce zbudować mapę drogową w obszarze Przemysłowego Internetu Rzeczy (IIoT).

Kluczowymi procesami biznesowymi z punktu widzenia dyrektora operacyjnego mogą być: zarządzanie produkcją i doskonalenie produkcji, zarządzanie jakością, zarządzanie utrzymaniem ruchu, zarządzanie materiałami i magazynami. Dla tych procesów biznesowych definiujemy trzy poziomy architektury IIoT. 

• Poziom pierwszy to automatyczne gromadzenie danych (z maszyn i urządzeń). Czy dane są gromadzone w sposób automatyczny? 
• Poziom drugi to dostęp do analiz i raportów z dowolnego miejsca w dowolnym czasie. Czy jestem w stanie w dowolnym momencie, miejscu, na dowolnym urządzeniu skorzystać z raportów? 
• Poziom trzeci to aplikacje biznesowe z powiadomieniami. Czy system powiadamia mnie o zdarzeniach tylko w sytuacjach wymagających interwencji?

Krok 2. Cel strategiczny i wizja

Proces budowy mapy drogowej dla inicjatyw Przemysłu 4.0 wartych wdrożenia należy rozpocząć od postawienia/weryfikacji celu strategicznego i wizji dla firmy. W sytuacji, gdy cele i wskaźniki KPI zostały już zdefiniowane, warto zastanowić się, które z technologii Przemysłu 4.0 mogą znacząco pomóc w realizacji założeń. 

Jeśli takie cele nie są postawione, można skorzystać np. z inicjatyw strategicznych, które oddają charakter naszego rynku i sposobu działania, przykładowo: Asset Performance Management, Lean Manufacturing, RealTime Enterprise, World Class Manufacturing itp. Jest to kluczowy etap, bez którego nie powinno się przechodzić dalej.

Pokazowym celem dla projektu Przemysł 4.0 może być wdrożenie inicjatywy RealTime Enterprise, której produktem końcowym będzie analiza „Rentowności zakładu produkcyjnego online” i raport dla dyrektora zarządzającego.

Krok 3. Kluczowe procesy biznesowe

Po postawieniu celu strategicznego warto zastanowić się, które procesy biznesowe są kluczowe dla jego osiągnięcia i wybrać 4–5 z nich, takich, które będą podlegały rozwojowi lub usprawnieniom. Dla firmy produkcyjnej mogą to być procesy wskazane powyżej w kroku 1 – Autorefleksja.

Krok 4. Kluczowe inicjatywy Przemysłu 4.0

Następnym etapem, który powinien zostać przeprowadzony wspólnie z całym zespołem (na przykład menedżerów), jest burza mózgów mająca posłużyć wyłonieniu kluczowych inicjatyw Przemysłu 4.0 dla organizacji. I co ważne, inicjatywy nie powinny dotyczyć tylko technologii, ale także takich obszarów jak procesy i rozwój ludzi (zespołów).

Krok 5. Plan wdrożenia

Ostatnim etapem pracy nad mapą drogową jest nadanie priorytetów inicjatywom i zbudowanie planu wdrożenia wraz ze wskazaniem zespołów odpowiedzialnych i źródeł finansowania.